De samenleving van tegenwoordig kenmerkt zich door stress. Door hectiek. Door een te grote vraag en een te klein aanbod. Het gevolg daarvan is dat veel mensen op een gegeven moment niet meer weten waar ze het zoeken moeten. Het is veel te veel voor wat men nu kan verdragen.
En dan, dan kan het zo zijn dat een mens kampt met surmenage. Sur-me-wat? Surmenage, of te wel een moeilijk woord voor iets wat iedereen wel begrijpt: voor een langdurige tijd overspannen zijn. In deze blog zullen we het begrip volledig uitdiepen, geven we de oorzaak van dit fenomeen en tot slot lees je een aantal tips over het beperken ervan. Lees je lekker rustig en op je gemak verder?
Betekenis van het woord
Zoals je waarschijnlijk al wist of had kunnen gokken, komt het woord ‘surmenage’ uit het Frans. Toch wordt het in Vlaanderen ook steeds vaker gebruikt en is het, zoals gezegd, een dure variant van een woord dat we al kenden: overspannen.
Het verwijst in elk geval naar een staat van overbelasting of uitputting, die vaak zowel fysiek als mentaal is. Het is een toestand waarin een individu overweldigd wordt door stressvolle omstandigheden, wat leidt tot diverse gezondheidsproblemen.
Symptomen van surmenage
Om surmenage op een meer effectieve manier te begrijpen, is het essentieel om bekend te zijn met de symptomen die ermee gepaard gaan. Deze zijn te lezen in onderstaand overzicht:
- Fysiek
Je wil er misschien niet aan denken, maar wat dacht je van: aanhoudende vermoeidheid, slaapproblemen, spierspanning, hoofdpijn, geheugenverlies, duizeligheid en bij sommigen gastro-intestinale problemen. Je lichaam geeft met dit soort klachten aan: stop met wat je aan het doen bent en neem rust!
- Psychologisch
Waar de meeste mensen aan denken bij overspanning, is het psychologische vlak. Dit gaat gepaard met: prikkelbaarheid, angst, depressie, concentratieproblemen, hopeloosheid, moedeloosheid, stress.
- Gedrag
Bij mensen die overspannen zijn, valt het vaak op dat ze niet ‘zichzelf’ zijn. Hoe dat zich nou kan kenmerken bij deze personen? Nou, wat dacht je van: mogelijke toename van alcohol- en drugsgebruik, sociale terughouding, verminderde productiviteit en hevige stemmingswisselingen.
Let op! Mocht je veel van het bovenstaande herkennen bij jouzelf of bij iemand dichtbij. Kijk dan of er professionele hulp kan worden gezocht om erger te voorkomen.
Oorzaken
Maar goed, tot die overbelasting kom je natuurlijk niet zo maar. Er zijn talloze factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van surmenage. Allereerst, een veelvoorkomende oorzaak, hebben we de werkgerelateerde factoren. Werkdruk, deadlines, een gebrek aan autonomie, conflicten en onduidelijk verwachtingen zijn slechts enkele van de belangrijkste punten. Het is ook niet niks, om je staande te houden in een wereld vol verwachtingen. En of je je daarbij nou in het onderwijs, de zorg of het bedrijfsleven begeeft, het is overal.
Daarnaast zijn er persoonlijk factoren die het bovenstaande nog erger maken of überhaupt voor zoiets als surmenage kunnen zorgen. Denk hierbij aan perfectionisme, een gebrek aan assertiviteit, financiële problemen, familieproblemen en gezondheidsproblemen. Bij dat soort dingen beginnen wij al snel te denken: ‘waarom maakt het leven het ons eigenlijk zo moeilijk?’.
En tot slot, de omgevingsfactoren. Dit zijn eigenlijk de factoren die vaker wel dan niet in combinatie met al het bovenstaande voorkomen. Het is dus niet dat je vaak dit los tot surmenage leidt. Maar goed, bij deze een opsomming: overvolle ruimtes, lawaai, een slechte luchtkwaliteit en gebrek aan sociale steun. We bedoelen, bijna iedereen voelt zich beter als hij of zij in rust mag uitrusten in plaats van dat dat op een overvol strand moet, nietwaar?
Tips voor het beperken van surmenage
Je hebt het vast al eens eerder gehoord, maar voorkomen is (bijna) altijd beter dan genezen. Zo geldt dat ook bij een surmenage. Gezien het een vorm van overbelasting is (wat dus al langer voortduurt dan ‘een dagje stress’) dient dit al in een vroeg stadium tegen te worden gaan. We geven je graag een aantal tips:
- Stressmanagement
Stressmanagement technieken zoals mindfulness, meditatie, lichaamsbeweging en diepe ademhaling kunnen helpen om stress te verminderen en veerkracht op te bouwen. Je leert in zekere zin te relativeren, waardoor het uiteindelijk misschien toch allemaal wat minder erg is dan je in eerste instantie dacht. Bovendien leer je om te gaan met stressvolle situaties. Waar je eerder in complete shock raakte, weet je jezelf rustig te houden.
- Prioriteiten
Tja, het is logisch dat je, wanneer je geen prioriteiten stelt, op een gegeven moment verzopen raakt in van allerlei onzin. Wat wij altijd vanuit onze jeugd hebben gehoord: het is geen kwestie van tijd, maar prioriteit. Ben jij op een dag vrij, maar word je door je werkgever gevraagd om te komen werken terwijl je net je zieke oma gaat bezoeken, dan moet je niet dingen willen gaan combineren, maar gewoon ‘nee’ durven’ zeggen. Zo handhaaf je een gezonde balans tussen werk en privé.
- Steun
Hé? Hallo? Joehoeeee? Ja, we got you. Uhm, je bent niet alleen op de aarde hè. Schroom niet om hulp te vragen aan je geliefden of anderen, dan komt het vanzelf helemaal goed. Althans, het wordt er wel makkelijker van, om je sores te delen met een ander. Wellicht krijg je wel waardevol advies van de ander (vriend(in)/ partner/ familie/ psycholoog), om inzicht te krijgen over hoe je. met een situatie kan omgaan.
Conclusie
Surmenage is een ernstige toestand van mentale en fysieke uitputting door langdurige stress en overbelasting. Het is van cruciaal belang om de symptomen te herkennen en preventieve maatregelen te nemen. Door grenzen te stellen, taken te prioriteren en gezonde levensstijlgewoonten te implementeren, kunnen we surmenage verminderen en een betere balans in ons leven creëren. Zelfzorg en het zoeken naar steun zijn essentieel voor het versterken van veerkracht en het bevorderen van welzijn.